Hoe wordt nieuws gemaakt?

Een journalist bepaalt eerst of iets nieuws is, en volgt dan enkele vaste stappen om een nieuwsbericht te maken.

Wanneer is iets 'nieuws'?

Niet alles is nieuws. Waarom komt niet elk ongeval, elk festival of elke sportprestatie in het nieuws?

Er gebeurt te veel in de wereld en we kunnen onmogelijk alle informatie die op ons afkomt verwerken. Journalisten vangen dingen op via bronnen, voelen druk van bovenaf of onderuit, zoals van de politiek, de hoofdredactie, grote bedrijven of actiegroepen.

Ze moeten dus keuzes maken. Dat doen ze meestal met deze checks:

1. Bijzonder

Het wijkt af van wat er normaal gebeurt: als iets altijd al gebeurt, valt het na een tijdje niet meer op. Daarom zien we ook vaker slecht nieuws dan goed nieuws.

2. Belangrijk voor een grote groep mensen

Hoe meer mensen het raakt, hoe 'nieuwswaardiger' iets is. Daarom zie je veel nieuws over België en minder nieuws over je eigen stad. Wat er in een bepaalde stad gebeurt, is waarschijnlijk enkel belangrijk voor de inwoners.

3. Dichtbij

Je ziet veel berichten over België, Europa en de Verenigde Staten en amper berichten over Afrika. Als iets weinig impact heeft op het leven in België in het algemeen, dan is het niet nieuwswaardig.

4. Net gebeurd of 'actueel'

Het gaat over dingen die net gebeurd zijn. Bijvoorbeeld niet over iets van 3 weken geleden.

5. Bekende mensen

Een man die van de trap valt, is geen nieuws. Maar is dat de paus of de president van de Verenigde Staten? Dan is het een heel ander verhaal!

Kan iets alle 5 afvinken? Dan is het een 'nieuwswaardige gebeurtenis'.

Journalisten kijken nu ook meer en meer naar jongeren:

• Welk nieuws vinden jongeren belangrijk?
• Welke vragen hebben ze?

Denk bijvoorbeeld aan nws.nws.nws op Instagram of Karrewiet. Zij maken nieuws speciaal voor jongeren.

Hoe maakt een journalist een nieuwsbericht?

Er zijn 10 stappen voor een artikel verschijnt in de krant, op sociale media of op een website.

De journalist:

1. krijgt een onderwerp of verhaal waaraan die moet werken van de redacteur. Die is de baas.
2. doet onderzoek vanop het bureau. Wat is er al geweten? Zijn er getuigen?
3. verzamelt feiten over de 5 W’s: wie - wat - waar - wanneer - waarom
4. checkt de feiten. Zeggen andere kranten of bronnen hetzelfde?
5. bepaalt welk verhaal die wil vertellen
6. bepaalt welke beelden die moet hebben
7. bepaalt welke mensen die moet interviewen
8. maakt en verzamelt alles wat die nodig heeft om het verhaal te vertellen
9. stuurt het door naar de redacteur voor goedkeuring
10. publiceert het verhaal

Er zijn veel vormen en soorten van nieuws:

• krant
• radio
• televisie
• mensen die het rechtstreeks aan jou vertellen
• podcasts
• memes
• sociale media
• live-update op nieuwswebsites
• notificaties op je gsm
• ...

Ik zie overal hetzelfde bericht, hoe komt dat?

Journalisten hebben niet altijd tijd of geld om een verhaal helemaal zelf uit te zoeken.

Gelukkig zijn er persbureaus. Die geven elke dag nieuws aan kranten, dagbladen, radiozenders en televisiezenders.

Persbureaus zijn meestal heel betrouwbaar. Daarom controleren journalisten de informatie vaak niet zo grondig. Heeft het persbureau het toch eens fout? Dan is de kans groot dat ook de nationale pers de foute informatie overneemt.

Belga is het bekendste persbureau in België.

Kan ik zelf ook nieuws maken?

Ja, dat kan. Ben je geen journalist maar maak je wel nieuws? Dan is dat burgerjournalistiek.

Ben jij toevallig op de juiste plek op het juiste moment? Dan kan je vaak sneller nieuws verspreiden dan professionele journalisten. Zeker als je sociale media gebruikt.

Maar niet iedereen is fan van burgerjournalistiek, want:

1. Nieuws is meer dan een opsomming van feiten

Journalisten maken van losse feiten een verstaanbaar verhaal. Daar hebben ze voor gestudeerd. Gewone mensen hebben die training niet. Ze kunnen wel feiten en beelden verzamelen, maar dat is niet altijd ook nieuws.

2. Niet altijd objectief

Journalisten mogen nooit een persoonlijk standpunt innemen over het nieuws dat ze brengen. Ze moeten altijd de 2 kanten van het verhaal vertellen. Het maakt niet uit hoe ze er zelf over denken. Ze mogen geen kant kiezen en moeten objectief blijven. Bij burgerjournalistiek loopt dit wel eens fout.

3. Geen of late controle van bronnen

Journalisten moeten altijd hun bronnen controleren. Bij burgerjournalistiek gebeurt de controle vaak niet of pas na de publicatie.

^{FOTO: Timi David}