Is stemmen verplicht in België?
Voor Vlaamse, federale en Europese verkiezingen en de lokale verkiezingen in Brussel ben je verplicht om naar het stemhokje te gaan zodra je 18 bent. Voor de lokale verkiezingen in Vlaanderen mag je kiezen. Je bent nooit verplicht om te stemmen omdat je ook 'blanco' kan stemmen.
Vlaams, federaal, Europees, lokaal in Brussel: opkomstplicht 18+
In België is er opkomstplicht voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen en de lokale verkiezingen in Brussel. Dat wil zeggen dat, als je minstens 18 jaar bent, je naar het stembureau moet gaan met je oproepingsbrief en je identiteitskaart. Je moet een stemhokje binnengaan en daarna je stembiljet in de bus stoppen.
Nieuw sinds 2021 is Europees stemrecht voor 16- en 17-jarigen. Ook zij mogen gaan stemmen als ze dat willen, of zichzelf daar klaar voor voelen.
Lokaal in Vlaanderen: stemrecht 18+
Voor de lokale verkiezingen hebben we sinds 2021 stemrecht in Vlaanderen. Dat wil zeggen dat je niet verplicht bent om naar het stembureau te gaan, maar je mag het wel.
Nooit verplicht om te stemmen
Je bent niet verplicht om te stemmen op een partij. Als je echt niet weet op wie je moet stemmen, kan je blanco stemmen. Je kleurt dan geen bolletje (als je op papier stemt). Stem je digitaal? Dan kan je het vakje 'blanco' aanduiden.
Je oproepingsbrief wordt afgestempeld. Zo kan je bewijzen dat je bent gaan stemmen.
Wat als ik niet naar het stembureau ga?
Niet van plan om naar het stembureau te gaan? Weet dan dat je kans maakt op een boete van 40 tot 80 euro (of meer als je al vaker niet bent komen opdagen). In de praktijk krijgen mensen die niet gaan stemmen zelden een boete. Wie ziek is, in het buitenland verblijft op de dag van de verkiezingen of dan moet werken of studeren omwille van examens, kan bij volmacht stemmen. Dan stemt iemand anders in jouw plaats.
Word je opgeroepen als bijzitter en kom je niet opdagen? Dan moet je wel voor de rechtbank verschijnen.
De Vlaamse Jeugdraad vindt dat jongeren al vroeger moeten kunnen stemmen, vanaf 16 jaar. Die pleit voor stemrecht voor 16- en 17-jarigen, niet opkomstplicht. De voormalige kinderrechtencommissaris, Bruno Vanobbergen, wil nog verder gaan. Hij vindt het tijd om na te denken over een stemrecht voor alle kinderen en jongeren in ons land.
ARTIKEL: Steven Arents en Maud Boey