Is stemmen verplicht in België?
Dat hangt af van de verkiezing:
- Je bent verplicht om naar het stemhokje te gaan als je 18 jaar of ouder bent, voor de:
- Vlaamse verkiezingen
- Federale verkiezingen
- Europese verkiezingen
- Lokale verkiezingen in Brussel
- Je mag naar het stemhokje gaan als je 18 jaar of ouder bent voor de:
- Lokale verkiezingen in Vlaanderen
- Je mag naar het stemhokje gaan als je 16 of 17 jaar bent voor de:
- Europese verkiezingen
Maar … niemand is verplicht een stem uit te brengen. Je kan ook blanco of ongeldig stemmen.
Vlaams, federaal, Europees, lokaal in Brussel: opkomstplicht 18+
Opkomstplicht wil zeggen dat je verplicht bent om naar het stemhokje te gaan. In België is er opkomstplicht voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen en de lokale verkiezingen in Brussel.
Ben je 18 jaar of ouder? Dan moet je dus naar het stembureau.
Tip: neem zeker je oproepingsbrief en je identiteitskaart mee. Je oproepingsbrief wordt afgestempeld. Zo kan je bewijzen dat je bent gaan stemmen.
Europees: opkomstplicht 16+
Ben je 16 of 17 jaar op 9 juni 2024? Dan kan je naar het stemhokje voor de Europese verkiezingen.
Let op: je moet je daar niet voor inschrijven. Dat was eerst verplicht, maar nu dus niet meer.
Dat betekent wel dat je opkomstplicht hebt. Maar de regering onderzoekt of ze de wet kan aanpassen, zodat je vrij kan kiezen of je, als 16- of 17-jarige, wil stemmen voor de Europese verkiezingen.
Lokaal in Vlaanderen: stemrecht 18+
Voor de lokale verkiezingen in Vlaanderen is er sinds 2021 stemrecht. Dat wil zeggen dat je niet verplicht bent om naar het stembureau te gaan, maar je mag het wel.
Blanco of ongeldig stemmen?
Je bent niet verplicht een stem uit te brengen op een partij of een kandidaat.
Weet je echt niet op wie je wil stemmen? Dan kan je blanco stemmen.
- Stem je op papier? Dan kleur je geen enkel bolletje in.
- Stem je digitaal? Dan kan je het vakje blanco aanduiden.
Blanco stemmen is niet hetzelfde als ongeldig stemmen. Ongeldig stemmen doe je door op papier bolletjes op verschillende kieslijsten in te kleuren. Digitaal kan je niet ongeldig stemmen.
Is blanco of ongeldig stemmen nuttig?
Volgens de Belgische wet moeten de blanco en de ongeldige stemmen wel worden geteld.
Maar daarna, voor de zetelverdeling in de parlementen, wordt er geen rekening meer mee gehouden. Ze worden dus genegeerd.
Wat als ik niet naar het stembureau ga?
Weet dan dat je kans maakt op een boete van 40 tot 80 euro.
Je kan ook iemand anders in jouw plaats laten stemmen, als je op de dag van de verkiezingen:
- Ziek bent
- In het buitenland bent
- Moet werken
- Moet studeren voor examens
Dat heet 'bij volmacht stemmen'.