Verkiezingen in Brussel: wat moet ik weten?

In 2024 zijn er verkiezingen op alle niveaus. Je zal ook in Brussel dus moeten stemmen voor de:

• Europese verkiezingen
• Federale verkiezingen: België
• Regionale of gewestelijke verkiezingen: Brussels Hoofdstedelijk Parlement
• Lokale verkiezingen: gemeenteraad

In Brussel zijn er geen provinciale verkiezingen, in Vlaanderen wel.

Wanneer zijn die verkiezingen precies?

• 9 juni 2024: Europees, federaal en Brussels Hoofdstedelijk Parlement
• 13 oktober 2024: gemeenteraad

Wie mag stemmen?

Je moet:

• Minstens 18 jaar oud zijn
  • Behalve bij de Europese verkiezingen: daar mag je al vanaf 16 jaar stemmen
• Belg zijn, dat betekent: ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van een Belgische gemeente.
• Je kiesrecht nog hebben: dat mag niet geschorst zijn door een rechter.
  • Bijvoorbeeld: mensen die een misdrijf gepleegd hebben door een psychische ziekte of verstandelijke beperking (geïnterneerden) of mensen die ‘verlengd minderjarig’ of ‘onbekwaam’ verklaard zijn door een verstandelijke beperking.

Geen Belg, maar wel nationaliteit van de Europese Unie?

Dan mag je stemmen voor de lokale en Europese verkiezingen.

Voor de Europese verkiezingen moet je je wel inschrijven op de kiezerslijst.

Heb je de nationaliteit van een land buiten de Europese Unie?

Dan mag je stemmen voor de lokale verkiezingen als je:

• 5 jaar of meer in België woont
• Een geldige verblijfstitel hebt
• De Belgische Grondwet en Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens naleeft

Moet ik stemmen?

Ja, in België is stemmen verplicht vanaf 18 jaar.

Eigenlijk ben je verplicht om naar het stemhokje te gaan, niet om te stemmen. Niemand ziet wat je daar doet, je kan ook blanco stemmen.

Je moet in Brussel naar het stemhokje gaan voor alle verkiezingen, op 9 juni en 13 oktober.

In Vlaanderen zijn de lokale verkiezingen (gemeenteraad) niet verplicht, maar in Brussel wel.

Waar en hoe moet ik stemmen?

• Ongeveer 2 weken voor de verkiezingen stuurt je gemeente je een uitnodiging met de datum en het tijdstip waarop je moet gaan stemmen.
• Je ziet naar welk stembureau je moet gaan binnen je gemeente: dat zijn meestal openbare gebouwen zoals scholen, bibliotheken, je buurthuis, enz.
• Op de dag van de verkiezingen moet je je identiteitskaart en de uitnodiging meenemen naar het stembureau.
• In het stembureau krijg je een stemkaart om elektronisch te stemmen.
• Je stemt op een touchscreen.
• Je krijgt een afgedrukt bewijs. Dat moet je scannen en dan in de stembus achterlaten.

Meer informatie over geldig stemmen vind je op verkiezingen.fgov.be.

Wat maakt verkiezingen in Brussel anders?

1. Je mag stemmen op Franstalige én Nederlandstalige partijen

In Brussel mag je voor Franstalige en Nederlandstalige partijen stemmen. Je hebt dus een bredere keuze aan politieke partijen dan elders in België.

2. Brussels Parlement: 17 zetels voor Nederlandstaligen

Er zijn 89 zetels in het Brussels Parlement:

• 17 daarvan moeten gaan naar mensen uit Nederlandstalige partijen.
• 72 zetels gaan naar Franstaligen.

Hier zie je hoe die zetels nu verdeeld zijn.

3. Je mag ook stemmen voor het Vlaams Parlement

Als je in Brussel op een Nederlandstalige partij stemt, mag je ook stemmen op een Vlaamse partij voor het Vlaams Parlement.

Brusselaars verkiezen 6 zetels in het Vlaams Parlement.

4. Brusselse regering: meerderheid in Frans én Nederlands

Om een regering te vormen, moet je een meerderheid hebben. Voor de Brusselse regering betekent dat dus: minstens 45 van de 89 zetels.

Maar in Brussel moet die meerderheid er ook per taal zijn:

• Minstens 9 van de 17 zetels moeten gaan naar Nederlandstaligen
• Minstens 37 van de 72 zetels moeten gaan naar Franstaligen

5. Federale verkiezingen: 15 Brusselse volksvertegenwoordigers

Bij de federale verkiezingen stemmen we op mensen die een zetel kunnen krijgen in de Kamer van volksvertegenwoordigers. Er zijn 150 zetels en 15 daarvan moeten vanuit Brussel komen.

In theorie kunnen die 15 volksvertegenwoordigers Nederlandstalig of Franstalig zijn. Maar in de praktijk zijn het zo goed als altijd mensen van Franstalige partijen of 'verenigde lijsten' zoals Ecolo-Groen of PTB-PVDA.

Dat komt door de kiesdrempel: iemand moet minstens 5% van de stemmen krijgen om verkozen te worden. Het zijn vooral Nederlandstalige mensen die op Nederlandstalige kandidaten stemmen, en er wonen niet zoveel Nederlandstaligen in Brussel.

Dat is anders dan bij de gewestelijke verkiezingen: daar zijn er 17 zetels gegarandeerd voor Nederlandstaligen.

Nog vragen?

Wat vraag jij je nog af rond de verkiezingen in Brussel?

^{FOTO: Joshua Rawson-Harris}